Projektowanie mody wymaga szaleństwa, ale też cierpliwości. Cały czas szukamy różnych rozwiązań i to nie tylko na etapie inspiracji, ale tworzenia formy, wyboru krojów, szwów, maszyn – mówi Maciej Nodzeński w rozmowie, podczas podczas sesji zdjęciowej w krakowskiej hurtowni materiałów Matex
Wyszukiwanie wzorów, faktur i kolorów to nieodłączna część procesu twórczego. Miejsca takie jak hurtownie materiałów i pasmanterii, są mekką zarówno dla profesjonalistów jak i amatorów szycia ubrań i projektowania mody. Swoje kreacje w wyjątkowych wnętrzach krakowskiej hurtowni Matex, mieszczącej się przy ul. Wadowickiej 5 w budynku legendarnej fabryki koszul im. J. Dąbrowskiego, pokazali ludzie związani ze Szkołą Artystycznego Projektowania Ubioru SAPU: projektantka Sabina Stefania Rajchel i projektant Maciej Nodzeński, stylistka Marcela Żak, prezentująca projekty Klaudii Klimas i Angeliki Ożdżyńskiej oraz projektantka Angelika Witek, pokazująca swoje projekty upcyclingowe. Zdjęcia wykonał Tomasz Bielka, a przed obiektywem stanęły modelki Emilia Biernat i Dominika Knap, prezentujące projekty Sabiny i Macieja oraz Marcela i Angelika we własnych stylizacjach.
Wywiad z projektantami Sabiną Stefanią Rajchel i Maciejem Nodzeńskim
Młodzi projektanci mody – Sabina Stefania Rajchel i Maciej Nodzeński – to absolwenci Szkoły Artystycznego Projektowania Ubioru w Krakowie, nagrodzeni podczas Krakowskiego Tygodnia Mody w 2023 r.
Projektowanie mody w kilku słowach – czym jest, jakie możliwości daje, czego większość ludzi o nim nie wie?
Sabina: Jest to cały proces, który rozpoczyna się od zbierania inspiracji. Można ich szukać pod zadany temat, albo rozwijać własny pomysł, który wymaga jeszcze dodatkowych bodźców. Wyciągamy z tych inspiracji to, co najbardziej będziemy w stanie wykorzystać i przechodzimy do etapu rysowania. Czasem ręcznie – kredkami, pisakami, czasem za pomocą tableta. Kolejny etap to poszukiwanie tkanin, materiałów. Szycie można wykonać samodzielnie, jeśli się to potrafi, lub zlecić krawcowym, jeśli jest to większa produkcja. Potem trzeba pokazać efekt pracy wykonując sesję zdjęciową. Projektowanie to bardzo kreatywny proces, który wymaga nieco szaleństwa.
Maciej: Tak, projektowanie wymaga szaleństwa, ale też cierpliwości. Cały czas szukamy różnych rozwiązań i to nie tylko na etapie inspiracji ale tworzenia formy, wyboru krojów, szwów, maszyn. Jest to proces, który trwa cały czas. Cały czas się uczymy i wyciągamy wnioski – na jeden projekt składa się 4-5 prototypów, które tworzymy.
Pasja vs praca – rzeczy, które najbardziej cieszą vs wyzwania związane z utrzymaniem się z mody?
Maciej: Najbardziej cieszy efekt końcowy – kiedy nie muszę już siedzieć nad projektem, kiedy widzę że jest dobry odbiór i ktoś chce w tym chodzić i jest to już namacalne, kiedy ludzie oglądają to co powstało. To jest zwieńczenie naszej pracy.
Sabina: Prawdziwa satysfakcja, kiedy widać efekty nie na wieszaku, ale na człowieku. Widać jak to wszystko się porusza, współgra ze sobą i zaczyna żyć.
Wasza modowa edukacja – gdzie uczyliście się projektować i jak to wspominacie?
Sabina: Oboje uczyliśmy się w Szkole Artystycznego Projektowania Ubioru przy Krakowskich Szkołach Artystycznych. Bardzo dobra i wymagająca szkoła i trwające 2,5 roku studia. My uczyliśmy się zaocznie i wymagało to od nas poświęcenia wiele czasu wieczorami, gdyż jesteśmy osobami, które robiły coś poza nauką. Ale nie żałujemy i polecamy tę szkołę osobom planującym edukację artystyczną.
Maciej: Mało uczelni w Polsce oferuje projektowanie ubioru jako kierunek – np. na ASP w Krakowie nie mamy takiej możliwości. Z podobnych uczelni chyba najbliżej mamy Łódź.
Promocja mody – jak pokazywać swoje projekty w sieci?
Maciej: Teraz jest to głównie Internet. Instagram stał się platformą, na której zarówno projektanci jak i zwykli ludzie promują modę i swoje stylizacje. Również Tik-Tok ma coraz większą rolę, gdyż ludzie poszukują ruchomych form audiowizualnych, które umożliwiają także pokazywanie samego procesu twórczego i tego co robi się wokół.
Sabina: Dla nas jako projektantów, którzy niedawno skończyli szkołę, ważne są też pokazy mody np. nasz pokaz dyplomowy w tym roku, który odbył się w centrum konferencyjnym Fabryczna, podczas Cracow Fashion Week.
Maciej: Udział w pokazie mody pozwala poznać nowe spojrzenie, zwłaszcza osób spoza branży. Wydarzenia modowe Polsce właśnie teraz zaczynają się rozwijać i nabierać większego prestiżu i zaczyna się dziać więcej w świecie mody, co jest świetne.
Świat mody w Krakowie – co jest dobrego w naszym mieście, a czego nam jeszcze brakuje?
Sabina: Polskie branżowe czasopisma powinny się bardziej zainteresować młodymi projektantami, gdyż kiedy przeglądamy topowe magazyny modowe, to bardzo rzadko pojawiają się w nich informacje o absolwentach, czy nowych osobach nagradzanych podczas tygodni mody. Praktycznie o tym się nie wspomina, a te czasopisma mają wielu odbiorców i dobrze byłoby w nich zaistnieć. W Internecie staramy się sporo publikować i udostępniać, ale chcielibyśmy być bardziej widoczni w największych magazynach, chociażby w kontekście wydarzeń modowych.
Wywiad z projektantką Angeliką Witek
Projektantka i studentka SAPU Angelika Witek zajmuje się szyciem i przerabianiem ubrań, czyli upcyclingiem. Wybiera rzeczy, które są już niemodne i nadaje im nowe kroje, tworząc piękne i często zaskakujące projekty. Sama mówi o sobie, że naje ubraniom drugie życie.
Projektowanie mody w kilku słowach – czym jest, jakie możliwości daje, czego większość ludzi o nim nie wie?
Projektowanie mody różni się od projektowania ubioru tym, że projektując modę tworzymy coś nowego, wprowadzamy nowe trendy, a projektując ubrania tworzymy konstrukcję. To czego mogą inni nie wiedzieć, to że projektowanie mody nie jest takie łatwe jak może się wydawać, ponieważ musimy brać pod uwagę wymagania ludzi, tworzyć coś nowego, czego być może nie ma jeszcze na rynku. Ludzie nie zawsze zdają sobie sprawę, że nie jest to takie proste jak mogłoby się wydawać.
Pasja vs praca – rzeczy, które najbardziej cieszą vs wyzwania związane z utrzymaniem się z mody?
Najbardziej cieszy przede wszystkim to, że tworzymy coś swojego, realizujemy własne pomysły, a nie to co jest narzucone przez innych z góry. Wiadomo, że ryzykiem jest to, że nie zawsze nasza marka może utrzymać się na rynku. Jest to spore ryzyko, bo jeśli nie spełnimy wymagań klienta, to po prostu nasze produkty nie będą się sprzedawać.
Upcycling i tworzenie nowych rzeczy ze starych – jak wpadasz na pomysły przeróbek i jak sprawiasz, że to się udaje?
Przede wszystkim chciałabym powiedzieć, że nie zawsze to wychodzi. Są takie projekty, które nie wychodzą i wtedy przekształcam je na coś innego. Zawsze staram się jednak dany materiał wykorzystać do końca. Tak naprawdę kupując ubrania w lumpeksie do przerobienia nie zawsze mam już na nie od razu konkretny pomysł. Czasem leżą one w szafie rok czy dwa i dopiero po czasie zyskują jakieś nowe życie, kiedy przychodzi mi do głowy pomysł, jak wykorzystać dany materiał. Wyzwaniem jest zawsze to, że mam ograniczoną ilość materiału. Jeśli zabraknie go w trakcie realizacji projektu, to nie jestem w stanie go dokupić, gdyż nie zdobyłabym dokładnie takiego samego. To jest wyzwanie, które najbardziej cieszy, bo wtedy dzieje się coś ciekawego.
Promocja mody – jak pokazywać swoje projekty w sieci?
W obecnych czasach jest bardzo wiele większych i mniejszych marek, które konkurują ze sobą, więc ta promocja musi bardzo prężnie działać. Najlepszym wyjściem jest aktywność we wszystkich mediach społecznościowych – przede wszystkim na Tik Toku, Instagramie i Facebooku. Bycie tylko w jednym nie wystarczy. Wiek odbiorców każdej z tych platform różni się od siebie, więc jeśli chcemy dotrzeć do większej liczby odbiorców, musimy działać na wszystkich platformach.
Świat mody w Krakowie – co jest dobrego w naszym mieście, a czego nam jeszcze brakuje?
Myślę, że Kraków i tak bardzo dobrze sobie radzi pod względem modowym, gdyż mamy dość dużo różnych wydarzeń, przede wszystkim organizowane przez Krakowskie Szkoły Artystyczne pokazy mody. Również ostatnio miało miejsce wydarzenie Fashion Night Uniwersytetu Ekonomicznego, które było świetnie zorganizowane. Jednak dobrze, gdyby było jeszcze więcej takich wydarzeń, gdyż przyciągnęłyby jeszcze więcej osób. Ważna jest też lepsza promocja takich wydarzeń, gdyż jako osoba związana z modą dotarłam do nich, ale np. 3-4 lata temu, mimo że te wydarzenia już miały miejsce, ja nie miałam pojęcia o ich istnieniu. Więc większa promocja na pewno poprawiałby pozycję Krakowa pod względem modowym.
Wywiad ze stylistką Marcelą Żak
Marcela Żak – miłośniczka sztuki, mody, vintage i dizajnu. 10 lat mieszkała w Danii, gdzie rozpoczęła pracę jako stylistka. Dyplomowana stylistka i wizażystka, absolwentka Szkoły Wizażu i Charakteryzacji BeautyArt. Swoje pasje łączy pracując jako stylistka sesji modowych i charakteryzatorka w teatrze.
Praca stylistki w kilku słowach – czym jest, jakie możliwości daje, czego większość ludzi o niej nie wie?
Stylistka jest osobą, która łączy w sobie wiele stanowisk oraz zadań. Sesja zdjęciowa to puzzle, które stylistka składa w spójną całość i tworzy piękny obraz. Stylistka jest przede wszystkim dyrektorem kreatywnym i psychologiem. Ale bywa także logistykiem, asystentem projektanta, krawcową, zaopatrzeniowcem, kierownikiem planu, kierowcą.
Dzięki pracy stylistki spotykam inspirujących ludzi, dotykam pięknych rzeczy i odwiedzam wyjątkowe miejsca.
W pracy stylistki najważniejszy jest człowiek i relacje.
Bardzo ważna jest organizacja i współpraca. Jako stylistka dostaję moodboard lub cel sesji, przeprowadzam modowy research, a następnie tworzę stylizacje oraz plan zdjęciowy, który będzie zgodny z twórczą wizją fotografa, wizażystki i innych zaangażowanych osób.
Większość ludzi myśli, że stylistka posiada wszystkie te pięknych kreacje na własność. Ludzie nie wiedzą, że ubrania wypożyczane są odpłatnie przez projektantów. Tworzenie stylizacji to zawiły proces, który wymaga od stylistki wielkiego zaangażowania i czasu. Często zdarzają się niewykonalne propozycje współpracy w stylu „Robimy jutro sesję, załatw 4 stylizacje od projektanta X czy Y na dziś”.
Współpraca z projektantkami – z kim współpracujesz i jak wygląda taka współpraca?
Uwielbiam pracować z młodymi projektantami, szczególnie lokalnymi i z SAPU. Ich kreatywność oraz talent są niezmiernie inspirujące.
Bardzo lubię współpracować z krakowskimi projektantkami z Klaudią Klimas i Angeliką
Ożdzyńską. Nasza współpraca zaczęła się od sesji inspirowanej tiulem i kolorami 2 lata temu. Od tamtej pory regularnie ze sobą pracujemy i widujemy na sesjach zdjęciowych, a także pokazach mody. Niezwykle inspirujące są także spotkania z projektantami podczas Wrocław Fashion Week. Dzięki wrocławskim pokazom mam przyjemność poznawać i pracować z projektantami z całej Polski.
Po znalezieniu projektanta i kreacji pasujących do wizji sesji, ustalana jest logistyka i podpisywana umowa o wypożyczenie kreacji. Następnie odbieram projekty i organizuję lub współorganizuję sesję zdjęciową lub pokaz mody.
Stylizacja do zdjęć vs stylizacja do noszenia w prawdziwym świecie, czy w ogóle mają cokolwiek wspólnego?
Stylizując do zdjęć skupiam się przed wszystkim na kolorze, fakturze i ciekawym kroju. Podkreślam ubrania projektantów wyszukanymi dodatkami w stylu vintage, które znalazłam w skandynawskich butikach.
Uważam, że polska moda ulicy jest zbyt praktyczna oraz monochromatyczna. Zachęcam do przełamywania tego obrazu. Jako stylistka, zwracam uwagę, aby urozmaicać moje stylizacje na co dzień i wprowadzać element zaskoczenia. Kolor i kreatywne łączenie fasonów i dodatków od dziecka były obecne w mojej szafie.
Moda na scenie – jak wygląda świat mody w teatrze?
Moda sceniczna musi być wyrazista, wręcz przerysowana. Niezależnie od tego, czy widz siedzi w pierwszym czy czternastym rzędzie, musi widzieć dokładnie widzieć szczegóły stroju i charakteryzacji aktora. Ważne jest także, aby ubrania współpracowały z aktorem i umożliwiały bardzo szybkie zmiany charakteryzacji. Dwustronne płaszcze-suknie, które zmieniają kolor, zależnie od tego, która lampa na nie świeci a także fantazyjne rzęsy to niektóre z sekretów, stylistki, garderobianej i charakteryzatorki teatru.
Świat mody w Krakowie – co jest dobrego w naszym mieście, a czego nam jeszcze brakuje?
Kraków jest centrum kreatywności i talentów. Uważam, że ludzie sztuki w Krakowie powinni się bardziej wspierać i promować młode projektantki, stylistki, wizażystki i fotografki. Zauważyłam, że środowisko artystyczne jest hermetyczne i nowym osobom trudno nawiązać współpracę. Życzę nam więcej otwartości do współpracy. Wsparcie osób z branży dodaje skrzydeł i inspiruje do działania. Inspirujmy się nawzajem.
Wywiad z projektantką Angeliką Ożdżyńską
Angelika Ożdżyńska-Starachowska, założycielka marki LAMFEI. Projektantka tworząca ekskluzywne limitowane kolekcje z pasji i doświadczenia. Absolwentka SAPU. Laureatka Cracow Fashion Awards, uhonorowana wyróżnieniem NEW TALENT AWARD FASHION POST. Dwukrotna Finalistka Radom Fashion Show, laureatka wyróżnienia WOW Fashion Awards oraz wielu nagród publiczności.
Projektowanie mody w kilku słowach – czym jest, jakie możliwości daje, czego większość ludzi o nim nie wie?
Projektowanie mody rozróżniam według 2 kategorii: projektowanie pod stałego klienta (sklepy > sklepy sieciowe) lub projektowanie według własnej twórczości. Jestem zwolenniczką projektowania ubrań według własnej ścieżki.
Projektowanie jest piękne jeśli możemy pokazać w nim swój potencjał i stworzyć coś unikatowego. W moim doświadczeniu wszystko zaczyna się od pomysłu, później powstaje szkic, konstrukcja, prototyp i szycie projektu.
Pasja vs praca – rzeczy, które najbardziej cieszą vs wyzwania związane z utrzymaniem się z mody?
W obliczu natłoku ubrań z importu, które zachęcają niska ceną, małe marki modowe muszą wyróżnić się oryginalnością i jakością tkanin.
W codziennym życiu chodzę do pracy, a w wolnym czasie zajmuje się pasją – projektowaniem i szyciem. Mam nadzieję że wkrótce pasja zmieni się również w moją pracę.
Twoja modowa edukacja – gdzie uczyłaś się projektować i jak to wspominasz?
Uczyłam się w Krakowskich Szkołach Artystycznych w Szkole Artystycznego Projektowania Ubioru. Edukacje ukończyłam w 2019 r. z dyplomem i pierwszym pokazem kolekcji. Był to bardzo barwny i rozwijający twórczość czas. Poznałam wielu wspaniałych artystów z różnych dziedzin, szlifowałam rysunek, malarstwo i oczywiście projektowanie ubioru.
Promocja mody – jak pokazywać swoje projekty w sieci?
Należy wykorzystywać potencjał social media, dodawać zdjęcia, używać hashtagów. Udzielać się na grupach dotyczących mody. Przyjmować zaproszenia na uczestnictwo w pokazach jak i zgłaszać się na konkursy modowe.
Gdy już mamy odpowiedni nakład projektów do sprzedaży ważna jest strona internetowa i promowanie jej.
Świat mody w Krakowie – co jest dobrego w naszym mieście a czego nam jeszcze brakuje?
Myślę najfajniejszym projektem mody w Krakowie działającym przez kilka dni w roku jest Cracow Fashion Week. Spotkania ze wspaniałymi artystami, debaty i pokazy mody zabierają nas w świat artystów. Brakującym elementem mody w Krakowie są spotkania projektantów, gdzie dzięki doświadczeniu mogliby wymieniać się poglądami i opiniami.
