W Polsce obowiązują trzy rodzaje umów między pracodawcą a pracownikiem. Przyjrzyjmy się podstawowym informacjom na ich temat. Ich znajomość może okazać się bardzo przydatna – każda ma swoje walety i wady – zarówno dla pracowników, jak i pracodawców.
Umowa o pracę
Umowa o pracę daje pracodawcy możliwość wyznaczenia pracownikowi czasu oraz miejsca pracy. Pracownik, który ją podpisuje, musi wykonać pracę samodzielnie i ma obowiązek podporządkować się osobom przełożonym. Może zostać podpisana na czas nieokreślony lub na wyznaczony okres. Ustawa nie precyzuje najkrótszego dopuszczalnego czasu, na jaki może być zawarta. Wiadomo jedynie, że umowa na okres próbny nie może być zawarta na krócej, niż 3 miesiące.
W przypadku tego dokumentu pracodawca zobowiązany jest do opłacania wszystkich niezbędnych składek za pracownika a także np. urlopów.
Umowa zlecenia
W tym przypadku, podobnie jak w poprzednim, liczy się fakt wykonywania określonych czynności, a nie efekt. Innymi słowy pracodawca może podpisać ze zleceniobiorcą umowę zlecenie na cykliczne wykonywanie pracy, np. sprzątanie biura. Jest jeszcze jedno podobieństwo – pracodawca także zobowiązany jest do opłacenia składek ZUS. Stawka, podobnie jak przy umowie o dzieło, wynosi 20%. Wyjątek od tej reguły stanowią studenci do 26 roku życia. Zatrudniając ich w ten sposób pracodawca nie musi płacić ZUS-owi. Przedsiębiorca nie płaci także za urlop zatrudnionym na umowie zleceniu.
Umowa o dzieło
Powszechnie pogardzana umowa ma także swoje zalety. Przede wszystkim wykonawca zlecenia może zmniejszyć sobie podatek dochodowy korzystając ze stawki 50% kosztów uzyskania przychodu (jest to możliwe tylko przy przenoszeniu praw autorskich i tylko do pewnego pułapu przychodów). Pracodawca zaś nie musi opłacać składek ZUS.
Najważniejszy w tym przypadku jest jednak fakt, że dzieło dotyczy nie wykonywania pracy, a dostarczenia zamawiającemu jej efektów. Innymi słowy – pracodawca zamawia konkretne dzieło. Z tego powodu tego rodzaju dokument jest powszechnie stosowany m.in. przez artystów. Przy sygnowaniu umowy strony określają rodzaj zamawianego dzieła, termin jego dostarczenia oraz stawkę. Pracodawca nie może ingerować w miejsce powstawania dzieła oraz w godziny jego powstawania. Co więcej, zleceniobiorca może zatrudnić pomocników lub podwykonawców (o ile nie zapisano inaczej).
W przypadku wszystkich trzech umów należy pamiętać, że z punktu widzenia prawa rodzaj umowy określany jest przez charakter pracy i stan faktyczny, nie zaś zapis na samym dokumencie. Jeśli podpisywana jest umowa o dzieło, a pracownik musi podporządkować się przełożonemu lub musi wykonać pracę w wyznaczonych przez niego godzinach lub miejscu, jest to umowa o pracę (nawet, jeśli na dokumencie widnieje inny zapis). W związku z tym pracodawca powinien przestrzegać wszystkich obowiązków wynikających ze stanu faktycznego.
| Tadeusz Bisewski Mala-Firma.pl – wszystko o zakładaniu firmy! |
Tekst: autor zenwnętrzny, fot. Waag Society CC BY 2.0
