Słowami wyrażamy tylko część komunikatu, który przekazujemy drugiej osobie. O tym, jak jesteśmy odbierani przez rozmówcę, świadczą również nasze gesty, mimika twarzy, pozycja ciała, strój, a nawet sposób mówienia. Aby dobrze zaprezentować się podczas spotkań biznesowych i rozmowy kwalifikacyjnej, warto poznać tajniki tzw. komunikacji niewerbalnej.
Każde spotkanie rozpoczyna się zwykle od podania ręki. Według zasad savoir vivre pierwszy wita się zawsze gospodarz, co oznacza, że rękę na powitanie powinien wyciągnąć pracodawca. Należy wtedy odwzajemnić uścisk, pamiętając przy tym, aby był umiarkowanie silny i nie dłuższy niż 2-3 sekundy. Jeśli pracodawcą jest kobieta, nie całuj jej ręki, bo to niezgodne z etykietą biznesową. Jeśli jednak gospodarz nie wyciągnie do ciebie ręki, ty tego też nie rób. Wystarczy, że mówiąc „dzień dobry”, skiniesz głową.
Podczas powitania patrz rozmówcy w oczy. Nie należy unikać kontaktu wzrokowego – poprzez sympatyczne spojrzenie wyrażamy swoje pozytywne nastawienie i zainteresowanie rozmową. Unikanie wzroku rozmówcy natomiast może zostać odczytane jako niechęć i odrzucenie. Nie wolno jednak zbyt długo patrzeć prosto w oczy pracodawcy, bo będzie to sygnałem nadmiernej pewności siebie, a nawet zuchwałości kandydata. Spojrzenie powinno być kilkusekundowe, naturalne i niewymuszone (naturalny kontakt wzrokowy trwa 30-60 % czasu rozmowy). Będzie wtedy sygnalizowało otwartość i uczciwość kandydata. Jeżeli rozmowa prowadzona jest przez kilka osób, staraj się patrzeć w oczy osobie, z którą w danej chwili rozmawiasz, przy czym co jakiś czas zwracaj się też do innych osób uczestniczących w spotkaniu (w ten sposób każda z nich będzie przekonana, że mówisz właśnie do niej).
Dobre wrażenie sprawia również uśmiech – najlepiej, żeby był szczery i delikatny, gromki śmiech jest niedopuszczalny.
Dużą rolę w komunikacji niewerbalnej odgrywa pozycja ciała. Świadczy ona o stopniu napięcia czy rozluźnienia, otwartości lub zamknięciu się na partnera komunikacji. Dobre wrażenie sprawia tzw. postawa otwarta, czyli stajemy na wprost rozmówcy (nie bokiem), ciało pochylamy lekko do przodu, głowę trzymamy prosto i lekko rozchylamy wyprostowane ręce. Trzeba pamiętać, aby podczas rozmowy nie krzyżować rąk ani nóg – taka postawa świadczy o zamknięciu się na rozmówcę i o niechęci do niego. W ten sposób dajemy sygnał, że skrywamy prawdziwe uczucia i nie chcemy zdradzić swoich intencji.
Bardzo ważne jest, aby podczas rozmowy rekrutacyjnej nie podchodzić zbyt blisko do pracodawcy. Granicę powinna stanowić odległość około 120 cm. Stojąc bliżej, w tzw. strefie prywatnej, możemy rozmawiać z przyjacielem czy z kolegą z pracy, ale nie z obcą osobą. Podczas formalnej rozmowy obowiązuje nas strefa społeczna, powinniśmy więc stać naprzeciwko pracodawcy w odległości przekraczającej 120 cm.
Nie należy też wykonywać niektórych gestów, które mogą sugerować negatywne nastawienie. Niedopuszczalne jest trzymanie podczas rozmowy rąk w kieszeniach, ponieważ obrazuje lekceważenie w stosunku do rozmówcy. Niewskazane jest też chowanie rąk za plecy, gdyż odbierane jest jako wyraz nieszczerości. Ręce powinny być wyprostowane wzdłuż tułowia, a dłonie skierowane wnętrzem do góry – dają wtedy świadectwo naszych dobrych intencji i uczciwości.
Niedopuszczalne jest podpieranie głowy rękami, ponieważ wyraża znużenie i brak zainteresowania rozmową. To negatywne wrażenie zmęczenia może potęgować dotykanie ręką brody, przyglądanie się własnym dłoniom, czyszczenie okularów, czy wiercenie się i nerwowe rozglądanie się dookoła. Podczas rozmowy rekrutacyjnej najlepiej powstrzymywać się od wykonywania zbędnych gestów.
Warto też zwrócić uwagę na sposób mówienia. Ton mowy powinien być spokojny i w miarę jednostajny, należy unikać przerywników typu: eeee, yyyy, ponieważ świadczą o niepewności mówiącego, mogą też sugerować brak wiedzy na zadane pytanie. Sposób wypowiadania słów i budowania zdań, intonacja głosu i akcent, pozwalają rozmówcy odczytać, czy wypowiedź jest przyjazna i życzliwa, czy raczej niechętna i ironiczna.
Elementem komunikacji niewerbalnej jest również nasz wygląd. Ubiór, fryzura, ozdoby czy makijaż przekazują informacje o naszej pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, sposobie bycia i cechach osobowości. Dlatego na rozmowę rekrutacyjną należy założyć stosowny do tej okazji strój.
Niezależnie od miejsca, firmy, stanowiska, o które się staramy warto zapoznać się z zasadami komunikacji niewerbalnej. To z pewnością dobrze wpłynie na nasz ogólny wizerunek, a nawet może mieć decydujące znaczenie w podjęciu decyzji przez osobę rekrutującą.
